KO DOBIJA PORODIČNU PENZIJU? KAKO SE RAČUNA KOEFICIJENT? Odgovori na ključna pitanja sadašnjih i budućih penzionera
Shutterstock
Predsednica Vlade Republike Srbije održala je sastanak sa predstavnicima penzionerskih udruženja i tom prilikom istakla je važnost unapređenja sveukupnog položaja penzionera u Srbiji. Upravo zbog toga se planiraju kumulativna povećanja penzija u novembru 2022. i januaru 2023. godine. Povećanja će ukupno iznostiti oko 19 odsto.
Imajuću u vidu da je penzija i inače česta tema među najstarijim građanima, ali i da postoje brojne nedoumice oko prava, preciznih iznosa i određivanja koeficijenta, donosimo vam pregled od nekoliko važnih stavki koje najčešće interesuju naše građane.
Penzija od bivšeg muža može da se nasledi?
Čak i zvuči pomalo nemoguće, ali postoji pravni izuzetak kada bivši supužnik ima pravo na porodičnu penziju nakon smrti osiguranika.
„Nasleđivanje“ penzije, odnosno dobijanje porodične penzije kada supružnik koji je osiguranik Fonda PIO premine je uobičajeno u domaćem penzijskom sistemu. Takvo pravo ostvaruju i muškarci i žene koji su (bili) u braku sa preminulim.
– Pravo na porodičnu penziju može ostvariti i bračni drug iz razvedenog braka, ali samo pod uslovom da mu je sudskom presudom utvrđeno pravo na izdržavanje, a razvedeni partner premine u toku trajanja izdržavanja.
U tom slučaju pravo na porodičnu penziju pripada samo u periodu koji je sudskom odlukom određen za izdržavanje. Dužina trajanja bivšeg braka, kao i to da li postoje zajednička deca ili ne, nema značaja za dobijanje porodične penzije- objasnili su u PIO Fondu.
Penzijski staž iz inostranstva i Srbije se sabira?
Staž koji je ostvaren u našoj zemlji i inostranstvu može da se sabira samo u slučaju ispunjenja jednog uslova.
Naši ljudi koji žive u inostranstvu imaju dodatno pravo iz penzijskog osiguranja na osnovu kojeg mogu da ostvare penzije i u dijaspori, ako se ispuni jedan uslov, kaže direktor Sektora za ostvarivanje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja u Fondu PIO, Vladimir Stanković.
Stanković je naglasio da, prema bilateralnim ugovorima koje Srbija ima sa tridesetak zemalja, staž ostvaren u Srbiji i u inostranstvu se sabira i da se penzija može ostvarilti u Srbiji ili u stranoj državi u kojoj osiguranik živi.
– Samo treba na vreme da se obezbediti potvrda o stažu u insostranstvu kako se ne bi gubilo vreme kada se bude odlučivalo o pravu na ostvarivanju penzije – napomenuo je Stanković i dodao kako se na sličan način ostvaruju prava osiguranika iz bivših jugoslovenskih republika.
Šta se dešava sa penzijama nakon smrti osiguranika?
Nakon smrti penzionera naslednici imovine i novca, porodica se često nađe u nedoumici šta da urade sa neisplaćenom penzijom koja je pristigla.
Da li se taj novac vraća penzijskom fondu, ili ipak pripada onima koji su ostali kao naslednici.
Jednostavno, neisplaćene penzije nakon smrti ostaju u PIO fondu do okončanja ostavinske rasprave, i tek tada idu na račun naslednika. U Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje kažu da je sva imovina, pa i neisplaćene penzije posle smrti korisnika, predmet ostavinske rasprave, i pripadaju zakonskim naslednicima. Što podrazumeva sprovođenje ostavinskog postupka, kako je zakonima i regulisano. Fond postupa u skladu sa rešenjem o nasleđivanju. Dakle, dospeli, a neisplaćeni iznosi penzija, koji pripadaju korisniku do njegove smrti, isplaćuju se nasledniku koji je utvrđen pravnosnažnim ostavinskim rešenjem nadležnog suda.
Da li imaju pravo studenti koji se školuju u inostranstvu na porodičnu penziju?
Studenti koji studiraju na visokoškolskoj ustanovi u inostranstvu ili pohađaju strane studijske programe na daljinu, posredstvom informaciono-komunikacionih tehnologija, tretiraju se kao deca na školovanju i imaju pravo na porodičnu penziju za vreme studiranja u stranoj državi, a najduže do navršene 26. godine života.
Potrebno je da uz zahtev za porodičnu penziju student dostavi i potvrdu fakulteta koji pohađa kojom se potvrđuje taj status. Potvrda mora da bude prevedena na srpski jezik i overena od strane sudskog tumača.
Potvrda o školovanju se dostavlja svake godine najkasnije do 30. novembra, u suprotnom se donosi rešenje o prestanku prava na porodičnu penziju.
Koliki je iznos najniže, ali i najviše penzije u Srbiji?
Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju propisan je najniži iznos penzije, koji će se isplaćivati korisniku starosne i invalidske penzije u slučaju da je njihova realna obračunata penzija na osnovu staža osiguranja i uplaćenih doprinosa niža od najnižeg zakonskog iznosa.
Uslov za ostvarivanje prava na starosnu penziju je najmanje 15 godina staža osiguranja za koje su plaćeni doprinosi, a za invalidsku penziju uslov je najmanje pet godina staža osiguranja.
Osim garantovanog, najnižeg iznosa penzije, Zakon o PIO uređuje i pitanje najvišeg, maksimalnog iznosa penzije koji se može odrediti korisniku.
Za kategoriju osiguranika zaposlenih i samostalnih delatnosti, uz januarsko usklađenje od 5,5 odsto najniži iznos penzije u Srbije je 16.884.94 dinara, dok za korisnike poljoprivrednih penzija iznosi 13.274.55 dinara.
Prema važećim propisima, najviši iznos penzije određen je tako što pri utvrđivanju visine penzije lični koeficijent može da iznosi najaviše 3,8 i za trajanje penzijskog staža od 45 godina, na koliko Zakon ograničava obračun. Najviša penzija u 2022.godini može da iznosi najviše 155.515,95 dinara.
Kako se računa lični koeficijent?
Obračun se vrši stavljanjem u odnos ukupne zarade (osnovice) osiguranika, u pravilu, počev od 1. 1. 1970. godine sa prosečnom godišnjom zaradom u Republici Srbiji za svaku kalendarsku godinu i na taj način izračunava godišnji lični koeficijent, s tim što on ne može biti veći od pet.
Zbir godišnjih ličnih koeficijenata se deli sa periodom za koji su obračunati i dobija se lični koeficijent koji ne može biti veći od 3,8.
Tako dobijen lični koeficijent se množi sa ukupno ostvarenim penzijskim stažem i opštim bodom koji predstavlja fiksni iznos koji se usklađuje na isti način kao i penzija.
* Staž za obračun iznosa penzije ne može iznositi više od 45 godina.
Možda vas zanima
Najnovije iz rubrike
VREMENSKA PROGNOZA
Beograd
Novi sad
Kursna lista
Kriptovalute
